Το 2018 και το 2019 υπήρξαν χρονιές παραδειγματικές για τη νομιμοποίηση του φυτού ανά τον πλανήτη. Ο «χάρτης της ελεύθερης κάνναβης» μεγαλώνει, η μια μετά την άλλη οι χώρες του πλανήτη προχωρούν σε υιοθέτηση χαλαρότερων μέτρων αντιμετώπισης του φυτού, είτε αυτά αφορούν στην ιατρική είτε στην ευφορική του χρήση, και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών πιέζεται ήδη αρκετά να προχωρήσει στην ανα-κατηγοριοποίηση της κάνναβης και την απαλλαγή της από το στίγμα του «ναρκωτικού».
Με βάση τα σημερινά δεδομένα και τις εκτιμήσεις για τη μελλοντική διάδοση της κάνναβης, πολυεθνικές εταιρείες ποντάρουν δισεκατομμύρια δολάρια, προχωρώντας σε επενδύσεις, εξαγορές και συγχωνεύσεις. Ενδεικτικές της δυναμικής του κλάδου είναι οι εκτιμήσεις ότι ο τζίρος στην παγκόσμια αγορά από 12,2 δισεκατομμύρια δολάρια εφέτος, θα φτάσει τα 103,9 δισ. το 2024. Ας κάνουμε όμως ένα trip…
[Κείμενο Μαριάνθη Πελεβάνη, εικονογράφηση Γιώργος Τσιούκης, από το δεύτερο τεύχος του You May Say… / Δείτε που θα βρείτε το περιοδικό ανά την Ελλάδα εδώ ή κάντε το download από εδώ]
Καναδάς
Ο Καναδάς έγινε η δεύτερη χώρα που νομιμοποίησε την καλλιέργεια, το εμπόριο και την κατανάλωση κάνναβης παγκοσμίως. Η ιδιωτική καλλιέργεια είναι επίσης σε αρκετές περιοχές νόμιμη.
H ιατρική κάνναβη επιτρέπεται από το 2001 και καθώς η χώρα προχώρησε στην πλήρη και οριοθετημένη νομιμοποίηση του φυτού από τον Οκτώβριο του 2018, τα πρώτα έσοδα από τη φορολόγηση των πωλήσεών του κατέφθασαν μόλις στα κρατικά ταμεία.
Ηνωμένες Πολιτείες
Παρά το γεγονός ότι είναι νόμιμη για ευφορική χρήση σε 11 πολιτείες (Καλιφόρνια, Κολοράντο, Ιλινόις, Μασαχουσέτη, Όρεγκον, Ουάσινγκτον, Αριζόνα, Νεβάδα, Αλάσκα, Μίτσιγκαν, Βερμόντ) ενώ 34 την έχουν εγκρίνει για ιατρική χρήση, η χρήση κάνναβης δεν έχει νομιμοποιηθεί σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Αμερικανών υποστηρίζει τη νομιμοποίησή της.
Λατινική Αμερική
Η Ουρουγουάη είναι ως γνωστό η πρώτη χώρα στον κόσμο που νομιμοποίησε πλήρως την κατοχή, καλλιέργεια, διανομή και χρήση της κάνναβης στο τέλος του 2013. Ο νόμος πέρασε από πολλά κύματα, πολεμήθηκε από τη συντηρητική αντιπολίτευση της χώρας και άρχισε τελικά να εφαρμόζεται στο τέλος του 2017, αποφέροντας ήδη θετικά αποτελέσματα σε όλα τα επίπεδα.
Η Τζαμάικα, η μικρή αυτή χώρα που συνδέεται παραδοσιακά και πολιτισμικά με την κάνναβη, τροποποίησε τη νομοθεσία της το 2015 και αποποινικοποίησε την κατοχή μικρών ποσοτήτων κάνναβης για προσωπική χρήση, ενώ παράλληλα αναγνώρισε ότι το φυτό χρησιμοποιείται για θρησκευτικούς και μυστηριακούς σκοπούς.
Επιπλέον, ανέπτυξε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που επιτρέπει την έρευνα και την ανάπτυξη, την καλλιέργεια, την επεξεργασία, τη μεταφορά και την πώληση βιομηχανικής κάνναβης.
Η Κολομβία έχει επίσης θεσπίσει νόμο που διευρύνει την πρόσβαση στην κάνναβη. Η χώρα επιτρέπει την ιατρική και βιομηχανική παραγωγή του φυτού, ενώ επιτρέπει την ψυχαγωγική χρήση μόνο για τους ίδιους τους καλλιεργητές κάνναβης. Η οικονομία της βιομηχανικής και της θεραπευτικής κάνναβης, ήδη αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και εκτιμάται ότι η αγορά της κάνναβης στη χώρα θα αγγίξει τα 664 εκατομμύρια δολάρια κατά την επόμενη δεκαετία.
Στο Μεξικό νόμιμη…προσεχώς. Με την αναμενόμενη νομιμοποίηση της κάνναβης, το Μεξικό θα γίνει η τρίτη χώρα, μετά τον Καναδά και την Ουρουγουάη, που θα νομιμοποιήσει «την ενήλικη χρήση του φυτού». Θα είναι όμως η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου που θα το πράξει καθώς ο πληθυσμός της ξεπερνά τα 130 εκατομμύρια ανθρώπους.
Aυστραλία
Η πρωτεύουσα της Αυστραλίας, η Καμπέρα, έγινε η πρώτη πόλη στη χώρα που νομιμοποιεί την κατοχή, χρήση και καλλιέργεια μικρών ποσοτήτων κάνναβης.
Η κυβέρνηση της χώρας παράλληλα επισημοποίησε τη νομιμοποίηση της χρήσης του φυτού για ιατρικούς σκοπούς, νομιμοποίησε επίσης τη μεταποίησή του και την εμπορία των παραγώγων του σε όλη την επικράτειατης Αυστραλιανής Ηπείρου.
Οι ασθενείς δε θα έχουν μόνο νόμιμη πρόσβαση σε φαρμακευτικά σκευάσματα του φυτού, αλλά και τη δυνατότητα να καλλιεργούν οι ίδιοι μικρές ποσότητες του μετά από σχετική συνταγή του γιατρού τους.
Στην Αυστραλία η κατοχή έως 25 γραμμαρίων του φυτού έγινε νόμιμη το 1992, αργότερα το όριο αυτό ανέβηκε, η κατάσταση όμως… είναι ακόμη ενοχλητική καθώς το 60% των συλλήψεων για θέματα «παρανόμων ουσιών» σχετίζεται με την κάνναβη.
Νέα Ζηλανδία
Η γειτονική Νέα Ζηλανδία θα διεξαγάγει το 2020 δημοψήφισμα για τη νομιμοποίηση της κάνναβης για προσωπική χρήση.
Προηγήθηκε το Δεκέμβριο του 2018, η έγκριση νομοθεσίας που επιτρέπει τη χρήση ιατρικής κάνναβης.
Η μεταρρύθμιση του νόμου για την πλήρη αποποινικοποίηση βρίσκει περίπου 60% υποστήριξη στις δημοσκοπήσεις. Αυτό κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι πρόκειται πλέον για την επόμενη μεγάλη επιτυχία του αντιαπαγορευτικού κινήματος.
Γερμανία
Για τη Γερμανία τα προϊόντα κάνναβης είναι παράνομες εξαρτησιογόνες ουσίες: η κατοχή, η καλλιέργεια και το εμπόριό τους είναι παράνομα. Παρόλα αυτά, από πέρυσι, όταν πρόκειται για μικροποσότητες (έως 6 γραμμάρια) και προσωπική χρήση, δεν ασκείται δίωξη.
Το κόμμα της Καγκελαρίου Μέρκελ, σε μια ιστορική αλλαγή της στάσης του, άρχισε και αυτό να κινείται μέσω δηλώσεων των στελεχών του στην τροχιά της νομιμοποίησης του φυτού, με αποτέλεσμα όλα πλέον τα μεγάλα κόμματα της χώρας να τάσσονται με το μέρος της.
Η φαρμακευτική χρήση του φυτού είναι εδώ και δύο χρόνια νόμιμη σε ολόκληρη την επικράτεια. Από το 2017 η κάνναβη συνταγογραφείται και οι πωλήσεις κάνναβης που καλύπτονται από τα ταμεία αυξήθηκαν ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες στη Γερμανία, τη χώρα που αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά φαρμακευτικής κάνναβης μετά τη Βόρειο Αμερική.
Τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2019 τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας αποζημίωσαν κάνναβη αξίας 24,5 εκατομμυρίων ευρώ, ποσό αυξημένο κατά 78% από εκείνο που αποζημιώθηκε το πρώτο τετράμηνο του 2018.
Γαλλία
Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, τα προϊόντα που περιέχουν 0,2% ή λιγότερη κάνναβη επιτρέπεται νομίμως να πωλούνται, παρόλα αυτά η αστυνομία έκλεισε αρκετά καταστήματα τη χρονιά που πέρασε δημιουργώντας κομφούζιο. Ο υπουργός Υγείας δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα ξεκινήσει την αναθεώρηση των νόμων περί ναρκωτικών σε σχέση με το φυτό, ενώ η συνομοσπονδία καπνοβιομηχανιών πιέζει την κυβέρνηση να επιτρέψει στα καταστήματά τους να πουλούν κάνναβη στους πελάτες τους.
Ελβετία
Η Ελβετία ξεκίνησε μια δεκαετή μελέτη στον τομέα της δημόσιας υγείας, όπου παρακολουθεί μια μεγάλη δεξαμενή 5.000 ατόμων που χρησιμοποιούν νόμιμα κάνναβη. Για την ώρα η κατοχή κάνναβης για ευφορική χρήση είναι αποποινικοποιημένη, αλλά η καλλιέργεια ή η πώληση μεγάλων ποσοτήτων κάνναβης που περιέχουν ποσοστό μεγαλύτερο του 1% Τετραϋδροκανναβινόλης-THC αποτελεί ακόμη πράξη ποινικά κολάσιμη.
Λουξεμβούργο
Το Λουξεμβούργο, μέσω της κυβέρνησης Σοσιαλδημοκρατικών, Φιλελεύθερων και Πρασίνων, θέλει να γίνει η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα νομιμοποιήσει την κάνναβη.
Στο μέλλον θα μπορούν νόμιμα οι ενήλικες κάτοικοι του Λουξεμβούργου για προσωπική χρήση να καλλιεργούν, να αγοράζουν, να κατέχουν και φυσικά να καταναλώνουν κάνναβη. Βέβαια όλα αυτά θα συμβούν υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Στόχος είναι μέσω της νομιμοποίησης να καταπολεμηθεί το παράνομο εμπόριο και να διασφαλιστεί η καλύτερη ποιότητα κάνναβης μέσω ελέγχων. Τα έσοδα του κράτους από τη διαδικασία αυτή πρόκειται να διοχετευθούν σε μέτρα πρόληψης των εξαρτήσεων.
Το φυτό θα είναι διαθέσιμο στο εμπόριο μόνο για τους πολίτες της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι οι τουρίστες δεν θα μπορούν να αγοράζουν προϊόντα κάνναβης.
Αγγλία
Στο Ηνωμένο Βασίλειο παράγονται οι μεγαλύτερες ποσότητες ιατρικής κάνναβης στον κόσμο, σκοπός τους όμως είναι η εξαγωγή. Η χρήση του φυτού για ιατρικούς σκοπούς νομιμοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2018, αν και μέχρι σήμερα, υπήρξαν ελάχιστες συνταγές που εκδόθηκαν από το δημόσιο σύστημα υγείας, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να πληρώνουν έως και 1000 λίρες το μήνα σε ιδιωτικούς ιατρούς και κλινικές.
Οι Λονδρέζοι υποστηρίζουν κατά συντριπτική πλειοψηφία τη νομιμοποίηση της κάνναβης και για ευφορική χρήση από ενήλικες, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση που πραγματοποίησε η εφημερίδα Evening Standard.
Σύμφωνα με τους Financial Times το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο της Εκκλησίας της Αγγλίας που έχει ύψος 12,6 δισ. λιρών, θα άρει τις μέχρι πρότινος απαγορεύσεις και θα επενδύσει στο κατά πολλούς «ιερό φυτό». Όπως δήλωσε ο Έντουαρντ Μέισον, επικεφαλής υπεύθυνων επενδύσεων στους επιτρόπους της Εκκλησίας, «χαιρόμαστε όταν χρησιμοποιείται για κατάλληλους ιατρικούς σκοπούς».
Πορτογαλία
Η χρήση κάνναβης στη χώρα είναι αποποινικοποιημένη ως μέρος της αποποινικοποίησης της χρήσης όλων των ουσιών που ισχύει στη χώρα από το 2001. Η ιατρική χρήση του φυτού είναι νόμιμη από το 2018. H χώρα παρόλα αυτά δεν ανήκει στην κατηγορία όσων νομιμοποίησαν την κάνναβη, καθώς άλλο το να μην επιβάλλεται ποινή στους χρήστες του φυτού κι άλλο να νομιμοποιείται και να ρυθμίζεται η αγορά του για τους ενήλικες.
Ιταλία
Η ιατρική κάνναβη είναι νόμιμη στην Ιταλία, συνταγογραφείται μέσω του εθνικού συστήματος υγείας της χώρας και ο στρατός την καλλιεργεί ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των ασθενών.
Η χρήση της ιατρικής κάνναβης στην Ιταλία νομιμοποιήθηκε το 2007, ωστόσο το 2013 δημιουργήθηκε το νέο μοντέλο της χώρας που στηρίζεται στο κρατικό μονοπώλιο της παραγωγής και διανομή του προϊόντος σε ξηρά μορφή.
Όλοι οι ιατροί μπορούν να συνταγογραφήσουν χωρίς περιορισμούς ειδικότητας. Προϋπόθεση για να συνταγογραφηθεί κάνναβη για τον ασθενή είναι να κριθεί μη αποτελεσματική η χορήγηση άλλου σκευάσματος.
Την ίδια ώρα, η καλλιέργεια κλωστικής-βιομηχανικής κάνναβης είναι νόμιμη και η έκταση που προορίζεται για την καλλιέργεια του φυτού αυξήθηκε τα τελευταία πέντε χρόνια. Περισσότερα για τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ιταλία, θα βρείτε εδώ.
Ολλανδία
Στα χέρια των δήμων αναθέτει η ολλανδική κυβέρνηση την παραγωγή κάνναβης, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η δράση των παράνομων συμμοριών που προμηθεύουν ως επί το πλείστον τα coffee shops της χώρας.
Τα ολλανδικά coffee shops επιτρέπεται να πωλούν μικρές ποσότητες κάνναβης σε άτομα άνω των 18 ετών, αλλά η παραγωγή κάνναβης εξακολουθεί να είναι παράνομη στη χώρα.
Η νομοθεσία της είναι ιδιαίτερη καθώς η κατοχή μέχρι 5 γραμμαρίων είναι νόμιμη, ενώ 5 γραμμάρια μπορεί κανείς να αγοράσει και από τα coffeeshop. Η καλλιέργεια για προσωπική χρήση μέχρι 5 φυτών είναι αποποινικοποιημένη, αλλά μαζικότερη καλλιέργεια δεν επιτρέπεται. Η δημόσια χρήση επίσης απαγορεύεται.
Στην χώρα η ιατρική χρήση της κάνναβης είναι νόμιμη και από το 2003 συνταγογραφείται από τους γιατρούς αν και δεν καλύπτεται από το ασφαλιστικό σύστημα.
Ισπανία
Η Ισπανία έχει μακρά ιστορία ανεκτικότητας που ξεκινά από τη δεκαετία του ’70 όταν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η κατοχή μικρών ποσοτήτων ναρκωτικών δεν θα αποτελούσε παράβαση. Αυτό βοήθησε στη δημιουργία μιας σχετικής κουλτούρας γύρω από το φυτό εν μέσω της οποίας λειτουργούν και οι λέσχες κάνναβης στη χώρα. Η καλλιέργεια και το εμπόριο είναι υπό καθεστώς μερικής ανοχής.
Για την ώρα βέβαια υπάρχει αδιέξοδο, καθώς είναι αδιευκρίνιστο εάν οι κατά τόπους περιοχές της χώρας μπορούν να νομοθετήσουν σχετικά παρά την αντίδραση της κεντρικής κυβέρνησης. Οπότε άμεσες εξελίξεις δεν αναμένονται.
Η δεκαετία που ξημερώνει, θα είναι πιθανά η δεκαετία της νομιμοποίησης σε όλο τον πλανήτη. Ποια θα είναι η επόμενη χώρα που θα κόψει το νήμα μένει να το δούμε;